Spreekwoorden en de schapen van Texel

Hoe waar is een spreekwoord nu eigenlijk?
Neem nu het spreekwoord: zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens. Als ik dit letterlijk neem, dan klopt dat als een bus. We hebben een paar klokken in huis, die tikken als de beste, maar toch geven ze structureel niet de juiste tijd aan. Er is ook een klokje die je moet opwinden voor hij tikt, maar dat opwinden vergeet ik dan weer, dus tikt er niets.

Maar de betekenis is natuurlijk dat het nergens is zoals thuis. Jongens, dáár kun je een behoorlijke uit de kluiten gewassen boom over opzetten (wat eigenlijk ook weer een soort van spreekwoord is). Wat is thuis? Is dat je eigen huis? Is dat gerelateerd aan je omgeving of je spulletjes? Volgens een nederlands koffiemerk is thuis daar waar je hun merk drinkt. Wel een heel ruime omschrijving is mijn persoonlijke mening.

Deze week zagen Mr. T. en ik op Texel een spreekwoord live in uitvoering. Een mooier bewijs van de letterlijkheid van een spreekwoord kun je niet krijgen.
Het had, hoe kan het ook anders op Texel, te maken met schapen: als er één schaap over de dam is, volgen er meer. Volgens mij heb ik hem ook wel eens gehoord in de versie met een hek, maar dat is natuurlijk volstrekte onzin. Wie heeft er ooit een schaap over een hek zien springen?

Conclusie is dus dat het niet uit maakt waar dat eerste schaap mee begint, over een dam gaan of zogenaamd over een hek springen, maar dat het gaat om die andere schapen. Ze volgen! Zonder überhaupt een beetje na te denken of op te letten.

En dat is nou precies wat we zagen. Wij wandelden langs een weiland met heel veel schapen, in de regen, maar dat doet er niet toe. De schapen stonden nogal verspreid en een tractorgeval was achter ons op de weg een poging aan het doen strobalen te stapelen, wat jammerlijk mislukte. Slechts één schaap had het idee dat het gedoe daar met die strobalen wel eens interessant kon zijn en ging eens een kijkje nemen. In een mum van tijd gingen alle schapenkoppen die kant op en de een na de ander ging in schapengalop eens kijken wat er nu aan de hand was.

Wij aanschouwden dit alles en begrepen de letterlijkheid van het spreekwoord. De betekenis is afgeleid van letterlijkheid. Als er één schaap over de dam is, volgen er meer en dat is een waarheid als een koe.